Voorzitter!

Mijn dank aan al diegenen die aan deze begroting hebben gewerkt.

Voor ADA zijn de laatste algemene beschouwingen voor de gemeenteraadsverkiezingen aanleiding om eens verder te kijken dan 2026. Per slot van rekening werken we met een meerjarenbegroting,  die ook een inkijk geeft op financien en beleid gedurende de komende raadsperiode, die na de verkiezingen van komende maart begint.

Vanuit ADA kan ik zeggen dat zich zo langzamerhand een enthousiast team vormt dat staat te trappelen om dan een constructieve bijdrage te leveren aan deze gemeente.

De uitdagingen die we de komende periode hebben zijn omvangrijk, maar als we samen de schouders eronder zetten heeft ADA het vertrouwen dat we over vier jaar met enige trevredenheid kunnen terugkijken.

Woningnood.

Het woningtekort bestaat nog. Gelukkig is het huidige college erin geslaagd her en der in de gemeente de eerste woningbouwprojecten in gang te zetten. Maar wat gaat dat langzaam ! Hoeveel nieuwe voordeursleutels zijn er nu werkelijk sinds de vorige verkiezingen uitgedeeld? In ieder geval minder dan wij hadden gehoopt.

ADA wijst niet direct naar het college of de huidige coalitie omdat wordt beseft dat dit een taai probleem is in heel Nederland de woningbouw stokt en dat de doorlooptijd van een project niet zelden langer dan 10 jaar duurt. Alleen soms kijk ik wel eens jaloers naar de buren. In Doetinchem lijken de nieuwbouwwoningen als paddenstoelen uit de grond te schieten. ADA wil uitzoeken hoe we op een slimme manier nog eens een extra stimulans kunnen geven.

En dan hebben we vandaag ook nog een jubileum te vieren. Precies vier jaar geleden spraken we hier over het voorstel van Lokaal Belang om een flinke stap te maken in de strijd tegen de woningnood onder starters door voor 10 miljoen euro 100 uthuuskes te bouwen die er in een half jaar konden staan en maar 500 euro huur hoefden op te brengen. Op zichzelf een toe te juichen initiatief, maar u kent het verhaal. Ze zijn er nog steeds niet, het worden er veel minder en de huur wordt een paar honderd euro meer.

ADA heeft gepleit om vooral meer gewone sociale huurwoningen voor de jeugd te bouwen. Als Wonion daarmee treuzelt, zouden we moeten bekijken wie dat dan wel wil doen.

Ik ben trouwens benieuwd of er weer zo’n evidente verkiezingsstunt komt vandaag en welke fractie daar dan mee komt. Als de uitkomst daarvan een goed perspectief biedt voor onze inwoners, zal ik daar dan respectvol en ruimhartig steun aan verlenen.

Asielzoekersdorp.

De spandoeken staan langs de Slingerparalel, in omliggende gemeenten moest de ME de vergadering van de plaatselijke gemeenteraad beschermen en ik krijg inwoners aan de lijn, die hun angsten en zorgen met mij delen. Een nieuwe kern voor onze gemeente en misschien wel niet de kleinste.

Als er een onderwerp is, waar wij zorgvuldig mee moeten omgaan, is het dit wel. Het begon allemaal met het proces van de z.g. spreidingswet. De landelijke overheid heeft dat beleid gevormd, provinciaal en regionaal zijn opdrachten gegeven en de gemeenten moeten dat maar uitvoeren.

Dat ook wij ons deel moeten doen, staat vast. ADA pleit er wel voor dat er gesproken wordt over randvoorwaarden die de niet te ontkennen gevoelens van angst, boosheid en onbegrip van onze inwoners moeten minimaliseren. Wij moeten leren van de gemeente Westerwolde en het niet laten bij boterzachte convenanten of voorgekookte bestuursovereenkomsten, maar qua inrichting en dagelijkse exploitatie strenge voorwaarden stellen.

Van de wethouder hebben we gehoord dat in regionaal overleg, waar de gemeenteraden niet zijn betrokken, is bedacht dat wij, ergens in ons buitengebied, een heus azielzoekersdorp krijgen. Daar komen dan wel beduidend meer asielzoekers in te zitten, dan onze “eigen opgave”, b.v. omdat we “Doetinchemse asielzoekers” daar ook huisvesten. Het voordeel is dan wel dat de rijksoverheid dan wat meer kan investeren in voorzieningen ter plekke, zoals een huisartsenpost, onderwijs en kinderopvang, aansluiting op openbaar vervoer en beveiliging. Daartegenover staat dan wel dat dit soort investeringen vergen dat dit dorp er zeker 30 jaar moet blijven.

ADA beseft dat oppositie tegen überhaupt de komst van een asielcentrum misschien begrijpelijk is, maar dat de kans dat je dat tegen kan houden, erg klein is. Van heftige demonstraties, waar twijfelachtige lieden van ver buiten onze gemeente de boventoon voeren, heb je weinig te verwachten.

Dat wil niet zeggen dat je de eigen inwoners juist nu niet serieus kan nemen en dit onderwerp in nevelen kan laten zijn gehuld. Daarom zou ADA graag willen weten wat de stand van zaken is in de contacten met de rijksoverheid, liefst nog voor een locatie is aangewezen. En ADA vindt dat onze inwoners juist over een zo gevoelig onderwerp als dit moeten kunnen meepraten. Wel in het besef dat over de vraag OF er zo’n centrum komt weinig ruimte is, maar dat je over de omvang en inrichting wel kunt spreken. Vinden we het bijvoorbeeld een goed idee om meer asielzoekers op te vangen dan eigenlijk onze opgave is, om zo Doetinchem te helpen met de opgave die daar ligt? Zijn de voordelen van zo’n groter, beter uitgerust asielzoekersdorp, zodanig dat de nadelen, waaronder de dertig jaar dat dat dorp minimaal blijft, daartegen opwegen?

En last, but not least, weten we dat, ondanks alle goede moed en de beste bedoelingen, zaken niet altijd zo goed lopen als wij vooraf hebben bedacht en bedoeld. Wat zijn de voorzieningen die we tot onze beschikking hebben als er wel sprake is van overlast?

Ik ben erachter gekomen dat onze collega’s uit de gemeenteraad van Haaksbergen, afgelopen donderdag, onder meer met steun van de plaatselijke CDA, heeft besloten dat inwoners zich mogen uitspreken via een referendum, maar niet over de vraag óf het asielzoekerscentrum (AZC) er moet komen. Men heeft besloten de inwoners te raadplegen over hoe en waar de opvang wordt gerealiseerd, maar de verplichting tot opvang zelf staat dus niet ter discussie. Het referendum zal, zoals gebruikelijk, een raadgevend (niet-bindend) karakter. Mij lijkt het ideale moment om zo’n referendum te houden dat we dat gelijktijdig met de gemeenteraadsverkiezing van maart 2026 doen.

Wat vinden we daar in Oude IJsselstreek van? Hoe gaan we onze inwoners vragen wat zij ervan vinden. Ik hoor het graag van de andere fracties.

Sociale hervorming?

In de komende raadsperiode moeten we toch ook weer eens naar Stoer kijken. De beloofde hervorming van de sociale dienst heeft wel veel kosten, maar geen resultaat opgeleverd. De belofte dat niemand meer een bijstandsuitkering zou hebben, maar wel een baan, desnoods bij de gemeente, is niet waargemaakt. Ik vraag me wel eens af of het alle financiële en ambtelijke investeringen wel waard is geweest.

Door de verhuizing naar het Frank Damenpand lijkt het weliswaar alsof we weer een ouderwetse sociale dienst krijgen, wat ik bepaald niet zou willen, maar ik heb sterk de indruk dat momenteel het politieke elan ontbreekt. Bij de invulling van ons verkiezingsprogramma, waar we druk mee bezig zijn, zijn handhaving van maatregelen ten aanzien van bestaanszekerheid, emancipatie, tegengaan van paternalisme en betutteling en een onderzoek naar de omvang van de formatie bij Stoer, de kernpunten.

En verder?

ADA vraagt uw aandacht voor bescherming van het landschap, dat meer en meer wordt ontsierd door onooglijke zonnevelden en een oerwoud van reclameborden.

Die laatste zie je meer en meer in het weiland langs de weg staan.

Ik wil vandaag uw aandacht vragen voor de wildgroei aan grote reclameborden, vaak gemonteerd op aanhangers en karren, die strategisch in weilanden langs onze doorgaande wegen worden geplaatst.

De kar wordt elke paar weken een paar meter verplaatst, waardoor een handhavingstraject op basis van strijdig gebruik met het bestemmingsplan complex en tijdrovend is.

Het is tijd voor een instrument dat niet kijkt naar de of het een bouwwerk is, het maken van reclame die zichtbaar is vanaf de openbare weg.

Dat kan met een Verordening Reclamebelasting, zoals vastgelegd in de Gemeentewet (artikel 227). Het stelt ons in staat om belasting te heffen op openbare aankondigingen die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg, ongeacht of ze op private of openbare grond staanWe heffen deze belasting voor alle reclameobjecten buiten de bebouwde kom die zich binnen een zone van 100 meter van de openbare weg bevinden. Dit raakt precies de weilanden waar het probleem zich voordoet.

We moeten deze belasting niet zien als een ‘melkkoe’, maar als een sturingsinstrument. Het doel is niet om geld te verdienen; het doel is om deze specifieke vorm van reclame financieel volstrekt onaantrekkelijk te maken. Ik stel daarom een stevig tarief voor, b.v. € 1800,=/m2.

Voorzitter, de rekensom is snel op de achterkant van een bierviltje gemaakt. Een standaard reclamebord van, laten we zeggen, 8 vierkante meter kost de exploitant dan (8 x 1800) = € 14.400,- per jaar.

Het mooiste resultaat van deze verordening zou zijn dat we volgend jaar nul euro aan reclamebelasting innen, omdat alle borden uit onze weilanden zijn verdwenen.

Collega’s, ons buitengebied is onze trots. Het is de reden dat mensen hier willen wonen en recreëren. Laten we niet langer lijdzaam toezien hoe dit landschap wordt vervuild voor commercieel gewin. Ik heb hiervoor een motie.